Grote winst te behalen met studies naar DNA-mutaties in lymfeklierkanker

21 januari 2019 Whole Genome Sequencing (WGS) wint terrein in de diagnostiek van solide tumoren. In de hematopathologie blijkt sequencing nog minder ‘hot’ te zijn. Patholoog Michiel van den Brand legt aan Hartwig Medical Foundation uit dat ook in de lymfoomdiagnostiek grote kansen liggen. “Er zijn een aantal studies die het mutatielandschap van veelvoorkomende vormen van lymfoom goed in kaart hebben gebracht. Samen met het grote aantal nieuwe middelen dat eraan komt voor patiënten met lymfoom geeft dit enorme kansen.”

Michiel van den Brand is patholoog bij het Radboudumc en Pathologie-DNA. Hij heeft onderzoek gedaan naar een betere diagnostiek van het laaggradig B-cel lymfoom, een veel voorkomende vorm van lymfeklierkanker: “Bijna alle nieuwe kankertherapieën zijn targeted therapieën dus gericht op bepaalde eiwitten. Ik denk dat er veel winst te behalen valt als er meer studies gedaan zouden worden die zich richten op DNA-mutaties in lymfeklierkanker.”

Meer leerstoelen voor lymfeklierkanker

Hij noemt deze subgroep binnen de oncologie een onontgonnen gebied: “De stichting Hemato-Oncologie voor Volwassenen Nederland (HOVON) is heel actief, maar ik zie dat de focus van de Nederlandse hoogleraren vooral ligt op de myeloide kant, zoals leukemie. Er zouden best wat meer leerstoelen voor lymfeklierkanker mogen komen. Dat zou een dankbare taak zijn, want voor lymfeklierkanker staat DNA sequencing nog in de kinderschoenen.”

De patholoog licht toe wat deze subgroep zo uitdagend en interessant maakt: “Van oudsher was een veelvoorkomende vorm van lymfeklierkanker (diffuus grootcellig Bcellymfoom) vaak niet verder getypeerd, het was een soort prullenbakcategorie. Het is een heel heterogene groep waar we op DNA-niveau nog veel over moeten leren. Nu zien we in een aantal recente studies1 dat je met de mutatiestatus een veel betere classificatie kan maken en subcategorieën van patiënten leert herkennen2. Daardoor kan de diagnose verfijnd worden en uiteindelijk vertaald worden naar een betere behandeling en daarmee ook een betere overleving bij patiënten met lymfoom.”

Vertaling naar patiënt moeilijk

“De toepassing in de patiëntenzorg is iets waar we ook nu al over moeten nadenken. Heeft het unieke DNA-profiel van de patiënt invloed op de diagnose of de behandeling? En welke klinische trials zou je daaraan moeten koppelen? De diagnostiek en de research in de oncologie zitten in een soort fase waar we nog aan het bedenken en ontdekken zijn hoe we dit allemaal vorm moeten geven.”

Voor ons, de pathologen, is het duidelijk hoe dat onontgonnen gebied in de diagnostiek en research de patiënt gaan vinden: “Het is nu belangrijker dan ooit om zowel binnen de eigen vakgroep als daarbuiten samen te werken, zowel landelijk als regionaal. Door de verfijning met behulp van technologieën en DNA sequencing wordt alles nog meer gesubspecialiseerd. Voor lymfomen is er een goede eerste stap gezet door de Nederlandse Vereniging voor Hematopathologie (onderdeel van de Nederlandse Vereniging voor Pathologie) waarbij we vanaf het begin samen optrekken en in gezamenlijkheid sequencing voor lymfoomdiagnostiek vormgeven. Dat zorgt ervoor dat je niet op iedere plek opnieuw het wiel uit hoeft te vinden.”

Immunotherapie voor lymfeklierkanker in relatie tot WGS

“Ook in de lymfoomdiagnostiek gaat immunotherapie een grote vlucht nemen. Voor het voorspellen of immunotherapie aanslaat of niet, kan de tumor mutational burden erg belangrijk zijn. Dat is een soort score die wat zegt over het aantal DNA-mutaties. Om dat te kunnen onderzoeken moet je langere stukken DNA nakijken. Dan is het belangrijk om een techniek zoals WGS te gebruiken.”

Betere diagnostiek kosteneffectief

De patholoog vindt dat meer aandacht en investering in het stellen van de juiste diagnose, met het juiste medicijn, veel kosten én leed voor de kankerpatiënt kan besparen. “Als je kijkt naar kosteneffectiviteit is het vreemd dat diagnostiek als kostenpost wordt gezien. Een goede diagnose is de basis voor de juiste behandeling, die zichzelf terugbetaalt. Je voorkomt bovendien veel onnodige en soms nare bijwerkingen, ook op de lange termijn. De politiek zou daarom moeten inzien dat meer financiering voor diagnostiek een goede investering is.”

1. Molecular subtypes of diffuse large B cell lymphoma are associated with distinct pathogenic mechanisms and outcomes en Genetics and Pathogenesis of Diffuse Large B-Cell Lymphoma
2. Chapuy et al: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29713087 en Schmitz et al: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29641966