Genoomsequencing zorgt voor onderbouwde zinnige zorg in de oncologie

Wat we kunnen verwachten in 2019

24 december 2018  Hartwig Medical Foundation blikt met internist-oncoloog professor Stefan Sleijfer (Erasmus MC) terug op de successen in 2018 van Whole Genome Sequencing (WGS). Tevens blikt hij vooruit op de kansen en uitdagingen voor personalised medicine in 2019: “Waar we in Nederland sterk in zijn en wat we samen met Hartwig en het Center for Personalized Cancer Treatment (CPCT) laten zien, is dat wij in Nederland samen ontzettend hard kunnen trekken aan oncologische studies zoals de CPCT-02 en de DRUP-studie. Met behulp van personalised medicine proberen we aan te tonen dat dát zinnige zorg is in de oncologie.”

Wetenschappelijke bewijsvoering

”Alles valt of staat met de wetenschappelijke bewijsvoering. De zorgverzekeraar zal bereid zijn om de behandeling te vergoeden. Daarnaast zal de behandelaar bereid zijn zo’n nieuwe test of behandeling aan te bieden wanneer gedegen is aangetoond dat deze therapeutisch consequenties heeft. Daarom is het zo belangrijk dat we doorgaan met het vergaren van robuuste bewijsvoering met behulp van WGS in studies, zoals de CPCT-02 en de DRUP-studie. Onderzoeken die ook nog eens heel dicht bij de klinische praktijk staan.” Stefan Sleijfer is duidelijk als het gaat over wat er nog te doen staat voordat alle kankerpatiënten kunnen profiteren van betere zorg op maat.

Is er nieuws geweest in 2018 die wat u betreft een stap voorwaarts betekent voor de inzet van personalised medicine bij kanker?

“Wat ik het meest opzienbarende wetenschappelijke nieuws vind, is dat er kleine subgroepen blijken te zijn waarbij, ongeacht tumortype, er specifieke DNA-mutaties aanwezig blijken te zijn die tumoren erg gevoelig kunnen maken voor bepaalde behandelingen. The New England Journal of Medicine publiceerde een artikel over zogenaamde ntrk-fusiegenen die in heel veel verschillende tumortypes kan voorkomen, waarvoor er al een zeer actieve behandeling blijkt te zijn. Dat vind ik hoopgevend nieuws op het gebied van personalised medicine. Het aardige is dat dit fusiegen te detecteren is met WGS. Deze genetische afwijking kan je dus in allerlei verschillende tumortypes vinden en op het moment dat het aanwezig is, zijn daar goede therapieën voor. Dat kan betekenen dat dit wellicht ook voor andere fusiegenen kan gelden. Dat laat maar weer eens het belang zien van WGS.”

Wat is volgens u de belangrijkste rol die de internist-oncoloog heeft in de huidige ontwikkeling van personalised medicine?

“Het participeren in en het verzinnen van goed onderzoek voor de patiëntenzorg is een van de belangrijkste rollen die wij als internist-oncologen hebben. Dergelijke onderzoeken zijn niet mogelijk zonder de inbreng van andere disciplines, ongeacht of je onderzoeker, patholoog of internist-oncoloog bent. We moeten met zijn allen proberen te kijken hoe we de patiënt beter kunnen stratificeren; welke therapie moet een patiënt juist wél krijgen en welke therapie kunnen we een patiënt besparen, omdat deze toch niet gaat werken. Dat is een samenspel waarbij WGS legio kansen biedt.”

Welke rol ziet u voor zichzelf als boegbeeld voor de Nationale Wetenschaps Agenda, route personalised medicine, waar preventie ook op de agenda staat?

“We moeten enerzijds risicogroepen actiever benaderen om ziekte te voorkomen. Anderzijds moeten we patiënten helpen, door onder andere moleculaire diagnostiek, om vervelende gevolgen van de ziekte en therapie te voorkomen. Die monitoring is ook preventie. In Nederland zijn er 700.000 mensen die kanker hebben of hebben gehad. Die mensen hebben een risico om andere problematiek te krijgen, zoals hart- en vaatziekten en botontkalking. Om maar niet te praten over patiënten die chemotherapie hebben gehad; 25 procent heeft blijvend last van vermoeidheid. Personalised medicine kan enorm bijdragen om de ziektelast te voorkomen, ook nadat patiënten behandeld zijn.”

Wat is uw boodschap aan de politiek en minister Bruno Bruins (VWS, medische zorg) als het gaat om het belang en effect bij een optimale inzet van moleculaire diagnostiek in de kankerzorg?

“Ik ben blij te zien dat er steeds meer in netwerken wordt gewerkt en zie een verbetering van de logistiek in de zorg en research. Hartwig Medical Foundation pakt haar rol daar goed op. Het zou fijn zijn als de minister ons ruimte geeft om de mogelijkheden rond personalised medicine nog beter uit te zoeken. Het zou prachtig zijn wanneer bij de introductie van een nieuw geneesmiddel ook budget beschikbaar komt om onderzoek te doen, om te kijken naar een effectievere inzet van dat geneesmiddel. Bijvoorbeeld onderzoek met behulp van WGS, om te leren en beter te kunnen identificeren welke patiënt wel en welke patiënt niet van dat geneesmiddel profijt gaat hebben.