‘Data Hartwig short cut voor onderzoek naar chemoresistentie ovariumkanker’

Wigard Kloosterman, associate professor UMC Utrecht afdeling genetica (Center for Molecular Medicine)

‘Al een paar jaar zijn we bezig met een groot onderzoeksproject rond ovariumkanker, waar we ruim voordat Hartwig Medical Foundation bestond mee zijn gestart.  We zijn met name op zoek naar kenmerken voor chemotherapie resistentie.

Alle patiënten met eierstokkanker krijgen chemotherapie. Daar reageren de meeste vrouwen heel goed op, waardoor ze gedurende enkele maanden tumorvrij zijn. Maar als de tumor terugkomt, blijkt die juist opvallend slecht te reageren op de chemo.  Hoe komt het dat de primaire tumor goed reageert op de chemo en de teruggekeerde tumor niet? Wij willen goed begrijpen hoe de gevoelige tumor verandert in een tumor die ongevoelig is voor chemotherapie en wat dit betekent voor de behandeling?

Hartwig DNA-data

DNA-sequencing was een paar jaar geleden nog niet zo geavanceerd. We zijn op een gegeven moment wel kleine stukjes van het genoom gaan bekijken. Een vervelende eigenschap van tumoren is dat ze genetisch heterogeen zijn. Als je je blind staart op één stukje en daar je behandeling op baseert, kun je de mist ingaan. Dus wil je het DNA completer in beeld hebben.

Sinds een ruim half jaar maken we gebruik van de data van Hartwig, waarbij het hele genoom van uitgezaaide tumoren in kaart wordt gebracht. De data van uitgezaaide tumoren met het label resistent vergelijken we met de gegevens van de primaire tumor die we hebben. Dat vergelijkingsproces is gaande, in de loop van het jaar hopen we daar iets over te kunnen zeggen.

Spannende black box

Wat er uit het onderzoek komt is nu nog een black box, een spannende. Misschien komt er wel uit dat de chemoresistentie bij ovariumcarcinoom geen genetische oorzaak heeft, maar dat het epi-genetisch is: dat er kleine veranderingen ontstaan op het DNA.

We zijn ook fundamenteler bezig voor alle tumorsoorten. Hoe zien de genomen eruit van gemetastaseerde tumoren?  Ook daar zijn de data uit de databank prachtig bij te gebruiken om de veranderingen die ontstaan te vergelijken. Recent hebben we een werkgroep opgezet, die hier tumorsoort overstijgend naar gaat kijken.

Sneller, beter onderzoek, minder kosten

We zijn heel blij met de data van Hartwig Medical Foundation. De databank is echt uniek, nergens ter wereld krijg je de beschikking over zo’n dataset. De kracht van de databank is de grote hoeveelheid data die snel groeit en de kwaliteit ervan dankzij de zeer hoogwaardige sequencing en het feit dat de databank landelijk is. Zonder deze data zouden we zelf enorm veel moeite moeten doen om zoveel en zulke complete en hoogwaardige gegevens van uitgezaaide tumoren te krijgen. Als het al was gelukt, had het in ieder geval heel veel langer geduurd en als onderzoeksgroep kun je dan financieel helemaal leeglopen op het verkrijgen van de data. We zijn altijd op zoek naar short cuts bij onderzoeksprojecten. Dankzij Hartwig Medical Foundation kunnen we sneller en beter onderzoek doen met minder kosten.’