DNA-test geeft kankerpatiënten aanvullend perspectief

17-03-2021

De Tweede Kamer is met algemene stemmen akkoord gegaan met een motie voor voorlopige vergoeding van de uitgebreide DNA-test bij uitgezaaide kanker voor patiënten met de hoogste medische noodzaak. Dit is een doorbraak voor de patiëntenzorg.

“Waarom doen we het niet al?”, luidde de wat verbaasde reactie in de Tweede Kamer toen Kamerlid Léonie Sazias (50PLUS) uitlegde waarom toepassing van een uitgebreide DNA-test bij uitgezaaide kanker voor patiënten met de hoogste medische noodzaak nog niet werd vergoed. “Ik ben me er vanuit eigen ervaring in gaan verdiepen en ben tot de conclusie gekomen dat deze test beschikbaar moet zijn voor alle patiënten met uitgezaaide kanker waarbij de primaire tumor onbekend is en patiënten die uitbehandeld zijn.”

Nadat Sazias samen met Joba van den Berg (CDA) en Hayke Veldman (VVD) in februari 2020 een initiatiefnota indiende om ondermeer tot vergoeding van de DNA-test te komen, heeft minister Tamara van Ark (VWS) advies van Zorginstituut Nederland gevraagd over de plaatsbepaling van moleculaire diagnostiek. De uitvoering van het advies zou echter nog jaren kunnen vergen. Sazias: “Daarom heb ik in de Tweede Kamer uitgelegd hoeveel geld nu aan overbehandeling van patiënten wordt uitgegeven, met welke bijwerkingen patiënten daarbij geconfronteerd kunnen worden en wat de kosten zijn. Toen de Tweede Kamer positief reageerde, heb ik benadrukt dat de uitvoering van de initiatiefnota niet over de verkiezingen van 17 maart heen getrokken mocht worden, en dat is dus gelukt.”

Gerichte behandeling

Met de voorlopige vergoeding is een belangrijke stap gezet, vindt ook Anne van Herwijnen, lid van de patient board van de Hartwig Medical Foundation. “Als over kanker wordt gesproken, gaat het nu nog over een long, borst- of hersentumor bijvoorbeeld”, zegt ze. “Maar de ontwikkeling naar DNA-bepaling gaat dit ingrijpend veranderen en betekent dat patiënten veel gerichter kunnen worden behandeld. Het biedt een betere voorspelling van de vraag voor welke patiënten een behandeling succesvol zal zijn, voorkomt daarmee overbehandeling en de daarmee gepaard gaande bijwerkingen en geeft patiënten dus hoop en nieuw perspectief.”

Herman Otten, patient advocate voor Inspire2Live en zelf eveneens patiënt, zegt: “Dit betekent absoluut verbetering van het behandelperspectief voor patiënten met uitgezaaide kanker waarbij de primaire tumor onbekend is en voor patiënten die uitbehandeld zijn. Met Inspire2Live hebben we het doel tot open source pharma te komen. Dat vergt dat de DNA-data worden gematcht met farmacogenetica. De ruimte om deze DNA-test toe te passen, is dus de basis voor ons plan en versterkt de DNA-databank waarmee de Hartwig Medical Foundation bijdraagt aan verbetering van kankerdiagnostiek en -behandeling.”

Grote belofte

Warnyta Minnaard van www.missietumoronbekend.nl ziet de kans op de voorlopige vergoeding niet alleen als een mijlpaal voor patiënten. “Het is een verdiende beloning voor het harde werk van een groep samenwerkende partners, waaronder de Hartwig Medical Foundation en Missie Tumor Onbekend”, zegt ze. “Dit is een belangrijke eerste stap in de richting van betere diagnostiek en mogelijk daarna ook behandeling van patiënten met een primaire tumor onbekend.”

Hoe groot deze stap voor patiënten kan zijn, bewijst het verhaal van Kerwin van Marissing. Hij was 2,5 jaar geleden opgegeven en kreeg te horen een levensverwachting van nog slechts twee maanden te hebben. “Artsen vertellen mij voortdurend dat persoonlijke zorg en kwaliteit van leven van de patiënt bij hen het hoogst in het vaandel staan”, vertelt hij. “Daar hoort deze test bij. Maar dan liefst ook toegepast in een vroeg stadium natuurlijk. De volgende stap zou wat mij betreft dan ook moeten zijn om meteen bij de eerste diagnose het complete plaatje in kaart te brengen en aan de hand daarvan direct de best mogelijke behandeling in te zetten.”

Veronica van Nederveen van patiëntenstem.nu (ook ex-patient en lid van de patient board van de Hartwig Medical Foundation) zegt: “De grote belofte van deze beslissing tot voorlopige vergoeding van toepassing van de DNA-test is dat het nu makkelijker wordt om te bepalen welk al geregistreerd geneesmiddel kan worden toegepast bij de individuele patiënt. Daarmee zijn nu de artsen aan zet, om de test ook volop te gaan toepassen.”