Structureel verzamelen van data van patiënten kan de zorg voor de patiënten van morgen verbeteren 

Op donderdag 25 april 2024, wereld DNA-dag, promoveert Luuk Schipper aan de Universiteit van Utrecht. Zijn promotieonderzoek gaat onder andere over de toepassing van compleet DNA-onderzoek voor patiënten met uitgezaaide kanker. Schipper en zijn collega’s tonen aan dat het structureel verzamelen van data van patiënten de zorg voor de patiënten van morgen kan verbeteren. Dit is het lerend zorgsysteem. 

In zijn promotieonderzoek bij het Nederlands Kanker Instituut laat Schipper zien dat compleet DNA-onderzoek betrouwbaar toe te passen is in de dagelijkse praktijk. Hierbij blijkt ook in dit geval ‘meer meten is meer weten’. Voor de meerderheid van patiënten (603/848 patiënten, 71%) wordt een aanknopingspunt voor een mogelijke (experimentele) behandeling op basis van DNA-afwijkingen gevonden. Deze worden voor het grootste deel (63% van de behandelopties) niet gevonden met de huidige testen.  

Voor patiënten met een tumor in weken delen zoals spieren en bloedvaten (sarcoom), bleek het complete DNA-onderzoek van belangrijke toegevoegde waarde. Van de 83 patiënten kregen er 12 (14%) een andere diagnose door het DNA-onderzoek. Samen met het vinden van nieuwe behandelopties had de test voor een kwart van de patiënten directe gevolgen voor de behandeling. 

Bovendien biedt het complete DNA-onderzoek een belangrijke bron voor verder klinisch onderzoek. Op basis van de Hartwig Medical Database met data van meer dan 6.000 patiënten, konden Luuk Schipper en collega’s een algoritme ontwikkelen om op basis van het DNA-profiel het tumortype te achterhalen.  

Dit is klinisch van belang omdat voor 3-5% van alle patiënten met uitgezaaide kanker met huidige testen niet te achterhalen is waar de tumor vandaan komt (primaire tumor onbekend, PTO). Door dit algoritme kon er voor 68% van de 72 patiënten met een PTO toch een tumortype ontdekt worden. Dit onderzoek is een goed voorbeeld van het lerend zorgsysteem; met het structureel verzamelen van data van vandaag kan de zorg van morgen verbeterd worden. Inmiddels wordt dit algoritme gebruikt als onderdeel van routine diagnostiek.  

Sinds dit onderzoek past het Antoni van Leeuwenhoek het complete DNA-onderzoek al vaak toe in de dagelijkse klinische praktijk. In zijn proefschrift pleit Luuk Schipper voor brede toepassing van compleet DNA-onderzoek voor veel meer patiënten met uitgezaaide kanker in heel Nederland.  

Meer informatie

• Het proefschrift: Clinical implementation of new diagnostic modalities in the era of precision oncology  
• Meer lezen over dit onderzoek en DNA-onderzoek
• Meer weten over PTO en WGS
• Dit onderzoek is medegefinancierd door ZonMW, Oncode Institute en Hartwig Medical Foundation
• Meer informatie en link naar de livestream op: https://www.uu.nl/agenda/promotie-clinical-implementation-of-new-diagnostic-modalities-in-the-era-of-precision-oncology-path